Herinneringen van Nelleke Klein Haneveld

Herinneringen van Nelleke Klein Haneveld.

Mijn UBBO-tijd (1964 - 1970) van Nelleke Klein Haneveld(1952 - 1989).

Nelleke is op 26 januari 1989 overleden, 36 jaar jong. Haar zus Ria Willering - KH, als "alias Nelleke"schreef deze tekst tussen januari en augustus 2019 aan de hand van Nelleke 's archief en fotoalbums.

Het was voor mij (Nelleke) niet vreemd om in 1964 na de lagere school in Musselkanaal naar het Christelijk Lyceum in Stadskanaal te gaan. In mijn ouderlijk huis was ik het ZEVENDE kind dat daar naartoe ging. Ria, Anneke, Wim, Leendert, Henk en Joop gingen mij voor. In september 1964 begon Henk in klas VI, Joop in klas IV en ik in klas1.Ik wist dus al heel wat over de school en de leraren. Maar ik heb toch wel mijn eigen verhaal.

Het gezin woonde pas twee jaar in Musselkanaal, toen ik in 1952 werd geboren. Na mij kwam nog één broer, Wout. Ook hij kwam later op het Lyceum.Toen Wout er in 1973 af ging, waren er ononderbroken 24 jaar kinderen Klein Haneveld op het Lyceum geweest! Ria kwam in september 1949, Wout eindigde in juli 1973. Uniek? Allemaal hebben ze de heer Algera meegemaakt, als leraar en/of als rector. Een fijn mens!

Voordat ik naar het Lyceum ging, had ik al een jaar (1963 - 1964) een Voorbereidende cursus V.H.M.O. gehad. "uitgaande van het Christelijk Lyceum te Stadskanaal"zegt mijn rapport dat ik in juli 1964 kreeg. Die cursus was in 1962 in de plaats gekomen van het vroegere Toelatingsexamen dat iedereen moest doen voordat je naar de HBS of het Lyceum kon. De cursus werd op zaterdagmorgen gehouden in de Parkwijkschool in Stadskanaal. We kregen de vakken Nederlands, Rekenen, Aardrijkskunde en Geschiedenis. De conrector van het Lyceum, de heer Reeder was daar de directeur. De cursus werd in 1967 opgeheven.

Met mij gingen ook twee vriendinnen van de lagere school naar het Lyceum, Jantje Nieboer en Janny de Jonge. Geweldig! Ze stonden al in mijn poesiealbum.Na de kleine lagere school was het Lyceum groot. Er waren drie eerste klassen. Ik kwam terecht in klas 1C (1964 - 1965). Ik heb zeker genoten van het toch wel nieuwe! Mijn broers zullen hun "zusje" wel geplaagd hebben, maar ik kon wel tegen hen op. We gingen met elkaar op de fiets naar school; alleen met slecht weer ging ik met de GADO-bus, die voor ons huis langs kwam. In de hoogste klas mocht ik zelfs op mijn vaders brommer naar Stadskanaal "brommen". Vader had net een auto gekocht.

Een jaar later (1965 - 1966) zat ik in klas 2C. Ik heb de schoolagenda van dat jaar bewaard, want dat was een belangrijk jaar voor mij. In de vroege herfst werd ik ziek, maar wat was het? Pas op 30 november 1965 werd in Groningen de diagnose gesteld: je hebt suikerziekte. Tegenwoordig noem je dat diabetes en dat wordt nu sneller herkend. Ik werd meteen (!) een week in het ziekenhuis opgenomen om uit te zoeken hoeveel insuline ik dagelijks mezelf moest inspuiten. En ik moest een strikt dieet volgen: alles zonder suiker en maar een afgepaste hoeveelheid van alle toegestane etenswaren, dus bij elke maaltijd een weegschaal op tafel. Dat heb ik altijd heel moeilijk gevonden: in ons gezin was iedereen een flinke eter. Omdat ik zomaar door " een te hoge- of te lage suikerspiegel" zou kunnen wegvallen, moest op school bijna iedereen van mijn ziekte op de hoogte zijn en ook meteen weten wat je in zo'n geval moest doen. Dat was wel ingrijpend. Gelukkig kan ik me niet herinneren dat ik op school onwel werd. Het gevolg was ook dat ik regelmatig naar Groningen moest voor controle; dan was ik een dag vrij en miste dus de lessen. Maar het was extra fijn dat ik vriendinnen in dezelfde klas had, die dichtbij woonden! Zij konden de nieuwtjes van de dag vertellen, wat het huiswerk was en wat er was behandeld. Als ik goed genoeg was, maakte ik natuurlijk mijn huiswerk.

Mijn schoolagenda was toen nog een verplichte agenda van het eigen Lyceum met maar enkele foto's erin. Ik was wel precies: Mijn lesrooster is volledig ingevuld, de klasgenoten staan er allemaal in met hun adres. Huiswerk is steeds genoteerd. Dringende zaken schreef ik met HOOFDLETTERS. Wat schreef ik zoal op? Regelmatig staat er KLASSEBOEK. Mijn taak was dat het boek meeging van les naar les. Op maandag PSALMBOEK: meenemen voor de weekopening. Klasseavond (van alle klassen 2) met de opmerking PLATEN MEE!  Hoorspel! Voor de radio: Boeren en burgers in Buinerveen; vrijdagmorgen voor schooltijd. Nogal eens HUISWERKVRIJ; altijd fijn. Orgelles op woensdagmiddag, sportdag, schollfotograaf. Les amis, d.w.z. zangrepetitie: In het zangkoor Les amis de la chanson biblique heb ik meegezongen voor een optreden rond Pinksteren 1966. Dat ik me thuis voelde in de klas, blijkt uit veel opgeschreven afspraken. Met opvallend grote letters noteerde ik de verwerking van de ziekte die me overviel: IN ZIEKENHUIS!!! En later regelmatig: NAAR GRONINGEN!! of 7.30 BUS. OPSTEL moest steeds uitgesteld, SPREEKBEURT ook. Op alle schoolrapporten "pronkte" sindsdien dan ook een behoorlijk aantal "uren afwezig". 

Net als alle zussen en broers vóór mij koos ik richting Gymnasium. Dat betekende     (1966 - 1967) één klas III, geen parallelklassen. Naast elke dag Grieks en Latijn kregen we les in veel andere vakken. Op het rapport is de volgorde: Bijbelonderwijs, Grieks, Latijn, Nederlands, Frans, Duits, Engels, Algebra, Meetkunde, Natuurkunde, Aardrijkskunde, Geschiedenis, Muziek, Mythologie, Gymnastiek. Hebreeuws volgde ik niet, dat was belangrijk voor wie dominee wilde worden.

In het voorjaar van 1967 waren er de jaarlijkse 3 feestavonden. Voor de  tweede keer werden ze gehouden in de nog nieuwe aula van de school. Ik was er intensief bij betrokken, dat blijkt wel uit de foto's van toen.

Na de zomer van 1967 kwam mijn broer Wout in klas 1, terwijl ik in klas IV begon. In ons gezin zijn Wout en ik de "derde generatie Lyceïsten". In vergelijking met onze zussen en broers was het een andere tijd in het algemeen, een veel grotere school, een andere generatie leraren, een andere gezinssituatie; getrouwde zussen en studerende broers met vriendinnen. Wout en ik smeedden in die jaren een onafscheidelijke band.

Klas IV ( 1967 - 1968) begon met iets bijzonders. Mijn zus Ria kwam een jaar op school lesgeven. En ik kwam bij haar in de klas! Dat was gelukkig prima wederzijds, want we konden het goed met elkaar vinden. Op school trokken we meestal een scheiding tussen "in de les" en "buiten de les". Maar we vonden het allebei wel heel grappig. Twee voorbeelden hiervan: Mijn moeder gaf me eens een briefje mee voor "de lerares", dat ik mijn huiswerk onvoldoende had kunnen maken. Ze deed dat heel officieel: "Geachte mevrouw ..... Ik hoop dat U mijn dochter wilt verontschuldigen. Hoogachtend, H. Klein Haneveld - Heijkoop.". Jantje Nieboer en ik logeerden 6 - 8 januari 1968 een weekend bij Ria in Sappemeer. Dit schreven we in hun gastenboek: "In opdracht van de schoolclub hebben wij een bezoek gebracht bij dhr. en mevr. Willering van wie de laatste wiskundelerares is aan het Ubbo Emmius Lyceum te Stadskanaal. De volgende punten zijn onderzocht: 1. kookkunst echtgenoot 9, 2 omgang echtelieden 9, 3 zachtheid bedden 10 4 Gebreken: Thee met beschuit in bed gemist. Evenzo BEAT, 5 Voor de open haard maar voor één avond hout voorradig! We zullen hiervan verslag uitbrengen. Nelleke KH, Jantje Nieboer."

In 1968 werd de MAMMOETWET ingevoerd. Het hele Middelbaar Onderwijs werd gereorganiseerd. De HBS verdween, het Atheneum kwam en een nieuwe opleiding de HAVO. Na de brugklas kon je kiezen tussen HAVO en Atheneum en daarnaast bleef het Gymnasium. De vakken kregen andere namen en een andere inhoud. Dat verschil zag ik op mijn eigen rapporten van klas V en VI. In klas V kreeg ik nog een rapport oude stijl, in klas VI een rapport nieuwe stijl.

Na klas IV moest ik kiezen: A of B?  Al mijn zussen  en broers hadden B gedaan, maar NEE, dat wou ik niet. Mijn voorliefde lag toch echt bij de talen. Dus ik koos voor A als enige van het hele gezin. Het heeft me nooit verdroten. In de klassen VA en VIA lazen we voor Grieks Homerus, Plato en Herodotus. Voor Latijn Livius, Tacitus en Vergilius. Voor elk van deze klassieken kreeg je een rapportcijfer.

In klas V (1968 -1969) en klas VI (1969 - 1970) zat ik in het bestuur van de schoolclub Cornelis Hoving (CH). Ik heb dat geweldig leuk gevonden. Dat zie je wel op de foto's die van het bestuur genomen zijn, met de nog vrij nieuwe naam van de school UBBO EMMIUS LYCEUM. In het CH-bestuur : Wim Kupers, voorzitter, Nelleke Klein Haneveld, secretaresse, Greetje Horlings, penningmeesteresse, Gwynn Thijssen, Hein Piso, Abra Havinga, Koos Bouwman, bestuursleden. Niet dat ik thuis de eerste was, die in het bestuur van de schoolclub kwam. Nee, Henk was penningmeester in het bestuur 1963 - 1964 en Joop was penningmeester in het bestuur 1965 - 1966. Ik werd in mijn bestuur de secretaresse. Dat lag me goed.

Mijn bestuursperiode was VOOR EN NA het 50-jarig bestaan van de school dat eind augustus 1969 werd gevierd onder de titel "Jubel '50"(Jubileum Ubbo Emmius Lyceum). Bij de voorbereidingen daarvan was ik, samen met Gwynn Thijssen, betrokken. Er zou geen gedenkboek komen, maar een soort "versierd programmaboekje  "met heel wat foto's van het oude Stadskanaal. Het werd ook een naslagwerk met alle (persoons)gegevens van leerlingen, leraren en personeel uit de periode 1959 - 1969. Het was een hele uitzoekerij, maar wat wàs het leuk om veel bekende namen van mijn familie erin te zien staan!

Op 29 augustus 1969 was het de leerlingendag van Jubel 50. Na sport en spel overdag was er 's avonds een leerlingeavond in Geert Teis Centrum, waar ons bestuur werd voorgesteld. De foto ervan ( zonder onze voorzitter) kwam in 1994 terecht in het gedenkboek "Van Burgerschool tot Ubbo" van W.H. Van der Ploeg, blz. 128. Herman van Veen bracht zijn programma Harlekijn. Aan het eind kon er worden gedanst in de foyer. Dat was sinds kort mogelijk bij schoolactiviteiten! Broer Joop herinnert zich nog uit zijn CH-bestuurstijd de heftige èn genuanceerde gesprekken over dansen met de heer Algera. Want het CH-bestuur was altijd de vertegenwoordiging van de leerlingen in het overleg met rector en leraren. Ook de jaarlijkse feestavonden waren onze (mede)verantwoordelijkheid. Bij een officiële gelegenheid droeg je het bestuurslint om je hals. Ook wanneer bestuursleden gingen naar de jaarlijkse feestavond van een school in de omgeving: Emmen, Hoogeveen.

Achteraf zijn de laatste twee Lyceumjaren wel zwaar geweest door alles wat ik graag wilde ondanks mijn diabetes. In klas VI moest ik heel vaak verzuimen. En jammer! Ik sta niet op de klassefoto van dat jaar. Rond mijn eindexamen was het nog gewèldig spannend. Maar ik slaagde op 30 mei 1970 en was héél gelukkig!

Na mijn Lyceum-tijd wilde ik niet een jarenlange studie doen zoals mijn zussen, zwagers en broers. Ik heb eerst een jaar "au pair" gewerkt bij zus Anneke en haar drukke gezin met drie jonge kinderen. Een jaar later volgde ik één jaar de brede opleiding voor directiesecretaresse op het Instituut Boerhaave in Groningen. Dat werk paste goed bij mij. Ik leek daarin op mijn moeder. Ik heb daarna met veel plezier gewerkt bij de Optilonfabrieken. Totdat dat, door heel veel ziekte en tegenslag, niet meer ging.

Ik heb destijds van mijn UBBO EMMIUS -LYCEUM-jaren genoten!

"Ria, alias Nelleke" 2019.

Nog een herinnering aan Jubel '50

Op de reünistendag zaterdag 30 augustus 1969 was er 's middags een voetbalwedstrijd tussen oud-leerlingen en leerlingen. Oud-leerling (en toen ook leraar) Jan Hoekstra brak na een ongelukkige val zijn been en moest naar het Refaja-ziekenhuis. Zijn beenbreuk bleek zeer gecompliceerd en hij kon maandenlang geen les in wiskunde geven. Mijn zus Ria heeft hem vervangen tot half februari 1970!

Het krantenberichtje hierover staat in het boek van Van der Ploeg (1994) op blz. 126.

 Foto 1: Nelleke Klein Haneveld in klas 2C

Foto 2: foto agenda  van Nelleke in 2C, tekenend voor de verwerking van haar ziekte. (november 1965)

Foto 3: Nelleke in het clubbbestuur Cornelis Hoving., De namen staan in het verhaal

Foto 4: speldje van de schoolclub Cornelis Hoving