Wildervank of toch Onstwedde?

Het moment was eindelijk daar: op woensdag 3 september 1919 startte de christelijke hbs met 45 leerlingen. De villa aan de Drouwenermond bleek al gauw te klein. Er moest een houten noodgebouw bijgebouwd worden en de gymnastieklessen werden gegeven in een zaal van Hotel Dopper. Voor een handelsschool – beroepsgericht onderwijs voor handelslieden, de voorloper van de hbs-A – was geen plaats. Omdat de school zoals gezegd op het terrein van de gemeente Borger lag, werd al in januari 1920 besloten tot nieuwbouw. Zowel de gemeente Onstwedde als de gemeente Wildervank boden terrein aan onder gunstige voorwaarden.

Het bestuurslid de heer G.H. Kuik uit Wildervank wees erop dat het hoofdstation van Stadskanaal in de gemeente Wildervank stond en daarmee voor een goede bereikbaarheid zorgde. Maar vanwege de rechtse meerderheid in de raad van Onstwedde zou volgens een ander bestuurslid, de heer Bruggers uit Onstwedde, deze gemeente welwillender staan ten opzichte van het christelijk onderwijs. Met een rechtse meerderheid werd in die tijd bedoeld dat de meerderheid van de raad bestond uit raadsleden van christelijke partijen. In de (voormalige) gemeente Wildervank beschikten de christelijke partijen slechts over een derde van het totale zetelaantal. Daarom werd besloten met de gemeente Onstwedde in zee te gaan.

De voorzitter van het bestuur was al in onderhandeling met de heer O. Maarsingh, die aan het begin van de Onstwedderweg woonde en terrein achter zijn boerderij beschikbaar stelde (op de plaats waar nu een Tango tankstation is). Er waren plannen om daar een tramlijn aan te leggen van Stadskanaal naar Onstwedde. Hij vroeg een prijs van 15.000 gulden. Een andere mogelijkheid was een terrein aan de Molenwijk in de buurt van het gemeentehuis en bij een halte aan de spoorlijn van Stadskanaal naar Ter Apel (al eerder genoemd). Verder verhoogde de gemeente Onstwedde de subsidie voor een op te richten handelsschool naar 3.000 gulden per jaar en beloofde faciliteiten te verlenen voor de bouw van woningen voor leraren. Uiteindelijk keurde de inspecteur het terrein aan de Onstwedderweg af, omdat het te klein, te laag gelegen en te duur was. Het terrein aan de Molenwijk kwam er gunstiger uit, omdat dit viel in het nieuwe uitbreidingsplan van de gemeente. Het terrein was ¾ hectare groot. In 1921 besloot het bestuur 2 hectare aan te kopen voor 8.000 gulden. De stadsrechten van de stad Groningen op dit perceel werden afgekocht.

Tijdens de algemene ledenvergadering van 13 december 1920 gaf directeur Lantermans een beschrijving van zijn ervaringen met zijn leerlingen in vergelijking met die elders in het land. Hij vond ze wel aardig en beleefd, maar weer anders dan op andere plaatsen. Over het algemeen hadden volgens hem de leerlingen

‘minder algemene ontwikkeling als in de steden. In de stad waren volgens hem de leerlingen eigenwijzer en scherper en hadden meer bevattingsvermogen. Maar daar had men meer last van uitgaan. Als ze hier uit zouden gaan, bestond het “gevaar” dat ze in aanraking zouden komen met andersdenkenden, maar hij voelde er niet voor om hier scherp tegen op te treden. Gaarne zou hij eraan meewerken dat er zoveel mogelijk leerlingen uit christelijke gezinnen zich zouden aanmelden, maar hij zei er ook bij dat “de openbare onderwijzers zich goed op de hoogte stelden van de eisen”.’

Dus, zo zei hij ‘zal er van die kant wel iets komen.’ Hoe hij dit bedoelde, is niet helemaal duidelijk. Misschien dacht hij dat er van die kant veel leerlingen zouden komen. Kenmerkend voor de school zou blijven dat een aanzienlijk deel van de leerlingen afkomstig was uit gezinnen, die niet op voorhand voorstander waren van bijzonder onderwijs. Verderop maakte hij de opmerking ‘vermoedelijk zal er in de nieuwe plannen wel verandering komen, namelijk dat de vierde en vijfde klas gesplitst worden. Met het oog daarop is afwachten met het openen van de handelsschool wel gewenst.’ Dat is de laatste keer dat hierover werd gesproken. De handelsschool is er nooit gekomen.